Η Ρωσία στρέφεται ολοένα και πιο εχθρικά προς το Ισραήλ καθώς επιλέγει πλευρά στη Μέση Ανατολή

Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς πριν από ένα μήνα, η Ρωσία ήταν εμφανώς μετρημένη ως προς την άμεση απάντησή της στη σύγκρουση, εκδίδοντας προσεκτικές δηλώσεις που ζητούσαν ψυχραιμία και κατάπαυση του πυρός.

Καθώς η επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς έχει ενταθεί, με περισσότερους από 10.000 Παλαιστίνιους να πιστεύεται ότι έχουν σκοτωθεί στον σφοδρά βομβαρδισμένο θύλακα, η Ρωσία εγκαταλείπει όλο και περισσότερο την πιο ουδέτερη στάση της και γίνεται ανοιχτά επικριτική και εχθρική προς το Ισραήλ.

Η αρχικά νηφάλια απάντηση της Ρωσίας στο ξέσπασμα της βίας φάνηκε ότι ήταν αποτέλεσμα της προσεκτικής στάθμισης του Κρεμλίνου των ανταγωνιστικών και συγκρουόμενων συμφερόντων του στη Μέση Ανατολή.

Η Ρωσία απολάμβανε πάντα εποικοδομητικές σχέσεις με το Ισραήλ, με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου να έχουν στενή σχέση και να δεσμεύονται να εμβαθύνουν τους ισραηλινο-ρωσικούς δεσμούς.

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η Ρωσία έχει έρθει εξαιρετικά κοντά με τον απόλυτο εχθρό του Ισραήλ, Ιράν και έχει γίνει ακόμα πιο εξαρτημένη από την Τεχεράνη από την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022, βασιζόμενη στη χώρα (μεταξύ άλλων αδίστακτων κρατών) για όπλα, κυρίως drones, χρήση στον πόλεμο.

Σε αυτό το πλαίσιο, όταν η υποστηριζόμενη από το Ιράν μαχητική ομάδα Χαμάς επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, αιχμαλωτίζοντας πάνω από 200 Ισραηλινούς ομήρους, η Ρωσία βρέθηκε σε δύσκολη θέση, μη θέλοντας ούτε να επικρίνει ανοιχτά τη Χαμάς ούτε να υπερασπιστεί το Ισραήλ.

Όσο περνούσε ο καιρός, ωστόσο, η Ρωσία έχει γίνει πιο επικριτική για τη στρατιωτική δράση του Ισραήλ, ιδιαίτερα καθώς αρχίζει να πατά στα δάχτυλά της —δηλαδή τα συμφέροντα και τις συμμαχίες της— στην περιοχή, όπως η έναρξη επιθέσεων στη σύμμαχο της Ρωσίας Συρία , μια χώρα στην οποία η Μόσχα έχει στρατιωτικές βάσεις και της οποίας την ηγεσία έχει στηρίξει.

Η Ρωσία “είναι τώρα στην κατάσταση όπου είναι όλο και πιο δύσκολο να διατηρήσει αυτό το είδος ισορροπίας”, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή, συγγραφέα και ακαδημαϊκό Mark Galeotti, σημειώνοντας ότι η Ρωσία είχε υπολογίσει ότι οι σχέσεις της με άτομα όπως το Ιράν και ο άλλος παραγωγός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας είχαν μεγαλύτερη στρατηγική και οικονομική αξία από τους δεσμούς της με το Ισραήλ.

«Όταν πρόκειται για αυτό, αν σκεφτείτε ποιον πραγματικά χρειάζεται η Ρωσία, χρειάζεται το Ιράν, όχι μόνο ως συνεχή πηγή στρατιωτικού υλικού, αλλά χρειάζεται επίσης τη Σαουδική Αραβία [Arabia] γιατί και οι δύο μαζί μπορούν σε μεγάλο βαθμό να κυριαρχήσουν στην τιμολόγηση του πετρελαίου παγκοσμίως. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να θυσιάσει το Ισραήλ».

Η στάση της Ρωσίας έχει αλλάξει σταδιακά αλλά δραματικά τις τελευταίες εβδομάδες καθώς κατέστη σαφές ότι η σύγκρουση επηρεάζει τα στρατιωτικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα.

Καθώς το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές σε πολλές στρατιωτικές βάσεις στη Συρία τον Οκτώβριο ως απάντηση σε μια σειρά επιθέσεων με ρουκέτες που κατευθύνθηκαν προς το Ισραήλ, Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι η επίθεση παραβιάζει την «κυριαρχία και το διεθνές δίκαιο της Συρίας». Αργότερα μέσα στον μήνα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι τα χτυπήματα ήταν «απαράδεκτα».

Περίπου την ίδια περίοδο με τα σχόλια του Λαβρόφ, η Ρωσία έστρεψε περαιτέρω τις βίδες στο Ισραήλ με την υποδοχή αντιπροσωπείας της Χαμάς στη Μόσχα στα τέλη Οκτωβρίου να έχουν συνομιλίες για ομήρους που κρατούνται από την ομάδα.

Σε μερικά από τα πιο επικριτικά σχόλια μέχρι στιγμής, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είπε στις 28 Οκτ ότι ο βομβαρδισμός της Γάζας από το Ισραήλ ήταν ενάντια στο διεθνές δίκαιο και κινδύνευε να δημιουργήσει μια καταστροφή «για πολλές δεκαετίες, αν όχι για αιώνες». Τα σχόλια απηχήθηκαν ευρέως από τον πρεσβευτή της Ρωσίας στον ΟΗΕ Vasily Nebenzya, ο οποίος δήλωσε στις 2 Νοεμβρίου ότι το Ισραήλ, ως “κράτος κατοχής”, δεν είχε δικαίωμα αυτοάμυνας βάσει του διεθνούς δικαίου.

Ο Πούτιν έχει επίσης σταθμίσει, λέγοντας σε ανώτερους κυβερνητικούς αξιωματούχους και αξιωματούχους ασφαλείας ότι εκφράζει τη λύπη του για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμα, ο Πούτιν είπε στις 30 Οκτωβρίου ότι «δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τα τρομερά γεγονότα που συμβαίνουν τώρα στη Γάζα, όπου εκατοντάδες χιλιάδες αθώοι άνθρωποι σκοτώνονται αδιακρίτως, χωρίς να έχουν πού να διαφύγουν ή να κρυφτούν από τους βομβαρδισμούς. “

«Όταν βλέπεις αιματοβαμμένα παιδιά, νεκρά παιδιά, τα βάσανα γυναικών και ηλικιωμένων, όταν βλέπεις γιατρούς να σκοτώνονται, φυσικά, σε κάνει να σφίγγεις τις γροθιές σου σαν δάκρυα στα μάτια σου. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το βάλεις ,” αυτός πρόσθεσε. Ο Πούτιν προσπάθησε επίσης να συνδέσει τη σύγκρουση στη Γάζα με τη Δύση, λέγοντας ότι θα επωφεληθεί από την περαιτέρω αστάθεια στη Μέση Ανατολή.

«Η στάση της Ρωσίας απέναντι στο Ισραήλ έχει ήδη γίνει αισθητά πιο επικριτική», είπε η Τατιάνα Στανοβάγια, ανώτερη συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center και ιδρύτρια της εταιρείας ανάλυσης R.Politik. Εβδομαδιαία ανασκόπηση αναλύοντας τα ρωσικά νέα.

Ακόμα κι αν ο Πούτιν απέφυγε από άμεσες επιθέσεις στο Ισραήλ δημόσια, είπε η Στανοβάγια, σημείωσε ότι ο Πούτιν «θεωρεί τη χώρα ως μέρος μιας αμερικανικής πολιτικής που στοχεύει στην αποσταθεροποίηση και τη σπείρα του χάους».

“Η Μόσχα βλέπει όλο και περισσότερο το Τελ Αβίβ να ευθυγραμμίζεται με τη σφαίρα επιρροής της Ουάσιγκτον — μια εκτίμηση που εγγενώς περιθωριοποιεί τη σημασία του Ισραήλ για το Κρεμλίνο συνδέοντάς το με τον ευρύτερο γεωπολιτικό ανταγωνισμό της Ρωσίας με την Αμερική. Κατά συνέπεια, θα υπάρχουν λιγότερα κίνητρα για το Κρεμλίνο να διατηρήσει και επενδύστε σε μια ισορροπημένη πολιτική έναντι του Τελ Αβίβ, όπως είχε κάνει στο παρελθόν», σημείωσε.

Οι σχέσεις με το Ισραήλ χειροτέρευαν πριν από την τρέχουσα σύγκρουση, για να είμαστε δίκαιοι, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να θέτει σε δύσκολη θέση το υποστηριζόμενο από τη Δύση Ισραήλ.

Το Ισραήλ πιέστηκε να καταδικάσει την εισβολή και να επιβάλει κυρώσεις, μαζί με τα δυτικά έθνη, στη Ρωσία. Αντιστάθηκε, αρνούμενη να επιβάλει κυρώσεις και παρείχε στην Ουκρανία ανθρωπιστική και όχι στρατιωτική βοήθεια, σε αντίθεση με άλλους συμμάχους. Ωστόσο, η διφορούμενη θέση της φαινόταν να ενοχλεί τόσο τη Ρωσία όσο και τη Δύση.

Ο Γκαλεότι σημείωσε ότι η Ρωσία πιθανότατα υπολόγιζε ότι, σε κάθε περίπτωση, η σχέση της με το Ισραήλ θα μπορούσε να αλλάξει εάν υπάρξει αλλαγή ηγεσίας, με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου να είναι όλο και πιο αντιδημοφιλής.

«Πιστεύω ότι υπάρχει επίσης ο υπολογισμός ότι στην πραγματικότητα οι μέρες του Νετανιάχου στην εξουσία μπορεί να είναι μετρημένες και μια νέα κυβέρνηση μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πολύ πιο σκεπτικιστική για τη Ρωσία», είπε.

«Η Ρωσία θα ήθελε πολύ να έχει το κέικ της και να το φάει, αλλά όταν έρθει η ώρα, αν πρέπει να διαλέξει πλευρά, πρέπει να κοιτάξει το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία».