Η μαροκινή κυβέρνηση βρήκε πρόσφατα την ευκαιρία να κάνει προόδους έναντι του γείτονά της σε μια διαρκή κούρσα εξοπλισμών που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1970.
Οι συνοριακές διαφωνίες του Μαρόκου με την Αλγερία οφείλονταν στη μη αναγνώριση των αποικιακών συνόρων της Αλγερίας από το μαροκινό καθεστώς. Οι ένοπλες δυνάμεις και των δύο χωρών έχουν εμπλακεί σε δαπανηρές αναβαθμίσεις εξοπλισμού τα τελευταία χρόνια, θεωρώντας η μία την άλλη ως την κύρια απειλή για την κυριαρχία της άλλης και εξίσου απρόθυμες να αφήσουν το άλλο έθνος να κερδίσει το πάνω χέρι στρατιωτικά.
Ενώ η Αλγερία παλεύει να ξεπεράσει τη μάχη με τον πληθωρισμό καθώς και την επιδείνωση της εμπορικής συνεργασίας με τη Ρωσία, ένα κράτος εδραιωμένο σε έναν πόλεμο φθοράς κατά της Ουκρανίας, το Μαρόκο προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα. Αν και είναι δύσκολο να πούμε πόσο μακριά θα επιτύχουν σε αυτή την προσπάθεια, είναι βέβαιο ότι οι οικονομικές δυσκολίες και οι δυσκολίες προμήθειας της Αλγερίας δίνουν στο Μαρόκο περιθώρια ανάπτυξης που θα τις ξεπεράσει.
Ο αμυντικός προϋπολογισμός του Μαρόκου
Η κορυφαία εταιρεία δεδομένων και ανάλυσης GlobalData δημοσίευσε την έκθεσή της για Αμυντική Αγορά του Μαρόκου 2023-2028 (Απρίλιος 2023). Η έκθεση αναμένει να δει τον αμυντικό προϋπολογισμό της μαροκινής κυβέρνησης να ανακάμπτει από την πτώση το 2021-2022, όταν η χώρα κατέγραψε σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) -12,1% στις αμυντικές της δαπάνες.
Το Μαρόκο ξοδεύει σημαντικό μέρος του συνολικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) για την άμυνα. Το 2019, αυτό ήταν 3,26%, αλλά αυξήθηκε σε 3,96% (2023), αποτελώντας θετικό CAGR 5,0% κατά τη διάρκεια της περιόδου. Αυτό το μερίδιο του συνολικού ΑΕΠ αναμένεται να κυμανθεί ελαφρά κατά την περίοδο πρόβλεψης, πριν φθάσει στο 4,00% το 2028.
Συγκριτικά, ο αριθμός αυτός είναι εξαιρετικά υψηλός, αλλά ο πρωταρχικός αντίπαλος του Μαρόκου, η Αλγερία, ξοδεύει παρόμοιο ποσοστό του ΑΕΠ του στην άμυνα. Οι αυξημένες εντάσεις μεταξύ αυτών των δύο χωρών εξηγούν αυτή τη μοναδική κατάσταση και η φύση του λειτουργικού περιβάλλοντος της Σαχάρας -επίπεδες, ανοιχτές πεδιάδες με μικρή φυσική κάλυψη- απαιτεί μεγάλους πόρους που οδηγούνται σε εξαιρετικά μηχανοποιημένες και προστατευμένες δυνάμεις.
Ο ρυθμός ανάπτυξης κατά κεφαλήν προβλέπεται να αυξηθεί κατά την περίοδο πρόβλεψης, από 64 $ το 2023 σε 185 $ έως το 2028, με βραδύτερο αλλά ακόμα θετικό CAGR 2,3%.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες έρχονται σε μια περίοδο όπου η μαροκινή οικονομία έχει επίσης αναπτυχθεί αργά, με το πραγματικό ΑΕΠ της να καταγράφει CAGR μόνο 1,1% κατά την περίοδο 2019–23, και προβλέπεται να αυξηθεί κάπως στο 3,1% το 2024– 28.
Η αυταρχική φύση του πολιτικού συστήματος του Μαρόκου το εξηγεί σε κάποιο βαθμό αυτό, καθώς η κυβέρνηση έχει σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη ικανότητα να κατευθύνει κρατικούς πόρους για να εδραιώσει τη δική της εξουσία, αλλά μιλά επίσης για την κυριαρχία της αυξανόμενης διαμάχης με την Αλγερία.
Ξεπερνώντας την Αλγερία
Το Μαρόκο δίνει προτεραιότητα στις δαπάνες για μια σημαντική και ικανή δύναμη, θέτοντας συχνά προτεραιότητες για τις προμήθειες έναντι των αντίστοιχων δυνατοτήτων της Αλγερίας. Για παράδειγμα, ο συναγερμός του Μαρόκου σε μια σύμβαση που υπέγραψε η Αλγερία για 14 από τα προηγμένα ρωσικά αεροσκάφη stealth Su-57 προκάλεσε συνεχείς έρευνες για την απόκτηση F-35 από τις ΗΠΑ.
Η αγορά από το Μαρόκο των ισραηλινών συστημάτων πυραυλικής άμυνας Skylock Dome και των ΗΠΑ Patriot μπορεί να θεωρηθεί ως άμεσο αντίθετο στην αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 από την Αλγερία και στο ενδιαφέρον της να αποκτήσει τελικά το S-500.
Αμυντική βιομηχανική βάση
Το Μαρόκο επιδιώκει να ενισχύσει και να αναπτύξει την αμυντική του βιομηχανική βάση. Ως εκ τούτου, οι εξελίξεις που συνδέονται με αυτήν την ανάπτυξη, όπως η αύξηση των θέσεων εργασίας και των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που έχουν κατατεθεί, θα αποτελέσουν τις βασικές τάσεις της αγοράς στο Μαρόκο.
Από το 2019, ο αριθμός των θέσεων εργασίας στην αμυντική βιομηχανία στο Μαρόκο αυξάνεται. Οι πληροφορίες GlobalData δείχνουν ότι ο αριθμός των θέσεων εργασίας που δημοσιεύονται στο Μαρόκο έχει αυξηθεί. Το 2019, κατά μέσο όρο δημοσιεύονταν 24 θέσεις εργασίας το μήνα, αυξάνοντας κατά μέσο όρο σε 36 θέσεις εργασίας το μήνα το 2022.
Αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής παραγωγής στο Μαρόκο, καθώς το κράτος επιδιώκει να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις, να προωθήσει την εγχώρια καινοτομία και να αναπτύξει ευρύτερα την αμυντική βιομηχανική βάση.