Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Θα ήθελα πρώτα από όλα να σας συγχαρώ για την ανάδειξή σας σε αντιπροσώπους του έθνους και να ευχηθώ καλή κοινοβουλευτική περίοδο. Στο συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, η ελληνική εξωτερική πολιτική καλείται να αντιμετωπίσει καθημερινά ποικίλες προκλήσεις. Η επιστροφή του πολέμου στην Ευρώπη κατέδειξε με τον πλέον επώδυνο τρόπο ότι ο κόσμος δεν προχωρά μόνο μπροστά. Γυρίζει και πίσω.
Με εξίσου επώδυνο τρόπο έγινε κτήμα της ανθρωπότητας και η αντίληψη πως δεν είναι μόνον οι ένοπλες συγκρούσεις που απειλούν την ασφάλεια του κόσμου μας αλλά και οι κρίσεις εκείνες που πλήττουν τον ίδιο τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Κρίσεις όπως η υγειονομική, η ενεργειακή, η οικονομική, οι προκαλούμενες από υβριδικές απειλές, από κυβερνοεπιθέσεις, από την τρομοκρατία, από την κλιματική αλλαγή.
Και φοβούμαι πως η κρίση καθίσταται κανονικότητα πλέον στις κοινωνίες και στα κράτη. Απαιτείται πολύ ισχυρή πολιτική βούληση, στενότερη συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και στιβαρές ηγεσίες στο επίπεδο της παγκόσμιας διακυβέρνησης, προκειμένου να αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά.
Ο ρόλος της εξωτερικής πολιτικής στην αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων είναι νευραλγικός. Οφείλει να χαρακτηρίζεται από ισχυρή διαχειριστική ικανότητα, από εξωστρέφεια και από διορατικότητα. Να καθιστά τη χώρα μας συνδιαμορφωτή και όχι παρατηρητή των εξελίξεων. Η αδιαμφισβήτητα επιτυχημένη θητεία της πολιτικής ηγεσίας, την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής μας, υπό τον Υπουργό Νίκο Δένδια, είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της ασφάλειας, της ευημερίας και του διεθνούς μας κύρους.
Σας διαβεβαιώ ότι η πολιτική αυτή, η οποία αποτέλεσε στρατηγική επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων του, τον Ιούλιο του 2019, και που στοχεύει στην προώθηση των εθνικών μας συμφερόντων, στην προάσπιση των δημοκρατικών αξιών, στη μείωση των ανισοτήτων και στην ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας, θα υπηρετηθεί με απόλυτη συνέπεια και προσήλωση και από την παρούσα διακυβέρνηση. Διακυβέρνηση που θα διακρίνεται από μια πολύτροπη εξωτερική πολιτική. Αφενός, θα ενσωματώνει όλες τις σύγχρονες μορφές διπλωματίας, όπως είναι η δημόσια διπλωματία, η οποία αφορά στην εικόνα της χώρας μας στον κόσμο. Αφετέρου, θα χρησιμοποιεί κάθε μέσο το οποίο μπορεί να αναδείξει τις εθνικές μας θέσεις, όπως τις μορφές ήπιας δύναμης της πατρίδας μας, κατ΄ εξοχήν το σώμα των αποδήμων μας ανά τον κόσμο.
Η φιλοσοφία αυτή κατηγοριοποιείται σε τρεις άξονες που αντιστοιχούν στις αρμοδιότητες των τριών Υφυπουργών Εξωτερικών. Ενεργείς διεθνείς σχέσεις, πολυσχιδής διεθνής παρουσία και εξωστρεφής διπλωματία. Ως προς τις ενεργείς διεθνείς μας σχέσεις, η Ελλάδα θα συνεχίσει να αναπτύσσει μια κουλτούρα συμμαχιών, να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής, να εστιάζει στην πολυμέρεια, στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών. Καλείται όμως σήμερα να διαχειριστεί μια αλλαγή παραδείγματος στις διεθνείς σχέσεις. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία διέκοψε βίαια τη μακρά περίοδο ειρήνης στην ήπειρό μας.
Από την αρχή του πολέμου, η χώρα μας στάθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας και του διεθνούς δικαίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ ενισχύθηκαν ως συνέπεια της κρίσης, επιδεικνύοντας στέρεη αλληλεγγύη και ενότητα. Στο πλαίσιο αυτό, καλωσορίσαμε την ένταξη της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ και υποστηρίζουμε την άμεση ένταξη και της Σουηδίας.
Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία, ελπίζοντας στην ταχεία λήξη της ένοπλης σύρραξης και την πλήρη αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητάς της. Βασικό μέλημά μας παραμένει η στήριξη της ομογένειάς μας σε ουκρανικές πόλεις, όπως η Μαριούπολη και η Οδησσός, πόλεις σύμβολα για τον απανταχού ελληνισμό.
Αλλά και στην πιο κοντινή γειτονιά μας οι προκλήσεις είναι πολλές. Στα δυτικά Βαλκάνια οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν είναι πολλαπλοί, ενώ οι εθνικισμοί πλήττουν την ασφάλεια της περιοχής και υπονομεύουν την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών αυτών.
Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην ανάπτυξη, την ασφάλεια και την ευημερία των Δυτικών Βαλκανίων και 20 χρόνια μετά τη Σύνοδο της Θεσσαλονίκης θα συνεχίσει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής τους πορείας.
Ειδικά σε σχέση με την Αλβανία, θα πράξουμε ό,τι είναι αναγκαίο για να τερματιστεί η συνεχιζόμενη προσωρινή κράτηση του εκλεγμένου Δημάρχου Χειμάρρας Φρέντυ Μπελέρη. Η Αλβανία οφείλει να συμμορφώνεται με τους κανόνες του κράτους δικαίου εφόσον θέλει πραγματικά να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Θα συνεχίσουμε, επίσης, να επενδύουμε στην περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η τριμερής μας συνεργασία με την Κύπρο και το Ισραήλ, με έμφαση στον τομέα της ενέργειας, είναι ο κεντρικός άξονας της περιφερειακής μας πολιτικής.
Η συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στο σχήμα 3+1 μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο που θα συνδέεται και με άλλα σχήματα περιφερειακής συνεργασίας, όπως είναι το Φόρουμ του Νεγκέβ.
Παράλληλα, θα αναπτύξουμε τις στρατηγικές μας σχέσεις με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, όπως το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τις χώρες του Κόλπου, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τόσο διμερώς, όσο και μέσω περιφερειακών σχημάτων συνεργασίας.
Με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής οι σχέσεις μας βρίσκονται στο βέλτιστο διαχρονικά επίπεδο, όχι μόνο στο σκέλος της αμυντικής συνεργασίας, αλλά ακόμη και στο εμπόριο και στις επενδύσεις. Η επικαιροποιημένη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας αναβάθμισε τη στρατηγική σημασία της χώρας μας, ενώ η συνεργασία μας στους τομείς της ενέργειας, της οικονομίας, του τουρισμού και της εκπαίδευσης έχει τα τελευταία χρόνια εντατικοποιηθεί σημαντικά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής δεν βλέπουν τη χώρα μας μόνο ως αξιόπιστο εταίρο σε διμερές πλαίσιο, αλλά και ως αναπόσπαστο τμήμα της περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Η ομιλία του Πρωθυπουργού, για πρώτη φορά στην ιστορία, στην κοινή συνεδρίαση των δύο Σωμάτων του Κογκρέσου τον περασμένο Μάιο, ήταν ακριβώς η έμπρακτη αναγνώριση του αυξημένου κύρους της χώρας μας, αλλά και του ενισχυμένου ρόλου της, ως παράγοντα σταθερότητας και ευημερίας στην περιοχή και στον κόσμο.
Για τις σχέσεις μας με την Τουρκία, πυξίδα παραμένει ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και η έμπρακτη διάθεση συνεργασίας και διαλόγου. Είναι σημαντικό να χτίσουμε πάνω στη σχετική καταλλαγή της τελευταίας περιόδου και προτίθεμαι να εργαστώ προς την κατεύθυνση μίας ωφέλιμης για τη χώρα προσέγγισης. Προσβλέπουμε σε σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία και αποσκοπούμε στην επανέναρξη των συνομιλιών, καθώς και στην ανάπτυξη μίας θετικής ατζέντας, μέσω των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, και την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας. Ο Πρωθυπουργός πρόκειται να συναντηθεί με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους την επόμενη εβδομάδα.
Ενώ και εγώ θα προσπαθήσω να οικοδομήσω μία σχέση αμοιβαίου σεβασμού με τον Τούρκο ομόλογό μου. Η χώρα μας επιδιώκει την επίλυση στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, της μοναδικής διαφοράς μεταξύ των δύο χωρών μας, την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, στο πρότυπο ακριβώς των Συμφωνιών που ήδη έχουμε πράξει με την Ιταλία, την Αίγυπτο και ελπίζουμε σύντομα και με την Αλβανία. Η συνεχής μετάθεση στο μέλλον αυτών των ζητημάτων δεν λειτουργεί προς όφελος καμίας εκ των δύο χωρών. Θα προσεγγίσουμε τον διάλογο αυτό με την αυτοπεποίθηση που μας δίνει η ενισχυμένη διπλωματική μας θέση στο διεθνές περιβάλλον.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία με στόχο την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό που θα βασίζεται στις Αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Η πρώτη μου επίσκεψη επίσημα εκτός Ελλάδος έγινε στην Κύπρο προκειμένου ακριβώς να μεταφέρω το μήνυμα ότι η εξεύρεση δίκαιης, βιώσιμης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης του Κυπριακού ζητήματος παραμένει κορυφαία εθνική προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Σημαντικός στόχος είναι η Κύπρος και ο κυπριακός λαός, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να απαλλαγούν από τον τουρκικό στρατό κατοχής και το αναχρονιστικό σύστημα εγγυήσεων και των δικαιωμάτων επέμβασης οποιουδήποτε στις κυπριακές υποθέσεις. Δεν πρόκειται να δεχθούμε τετελεσμένα επί του εδάφους. Η λύση θα πρέπει να είναι λειτουργική και να δώσει στην επανενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία το μέλλον που της αξίζει.
Ως προς την πολυσχιδή διεθνή παρουσία της χώρας μας, βασικό μέλημά μας είναι η ενίσχυση των δεσμών μας με την διασπορά, η προώθηση των ελληνικών θέσεων με τη χρήση σύγχρονων επικοινωνιακών στρατηγικών και ψηφιακών εργαλείων, η συγκέντρωση και η διάχυση της πληροφορίας που μας αφορά και η προβολή αξόνων δράσης με σημαντικό διεθνές αποτύπωμα, όπως ιδίως της ελληνικής γλώσσας, του πολιτιστικού μας κεφαλαίου και των εξωστρεφών ελληνικών πανεπιστημίων.
Ως προς την εξωστρεφή διπλωματία μας, θα εργαστούμε σκληρά για την προώθηση σε διμερές και πολυμερές επίπεδο των οικονομικών και εμπορικών συμφερόντων των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό και της παρουσίας των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
Στο κομμάτι της αναπτυξιακής μας διπλωματίας θα επιδιώξουμε να καλλιεργούμε διαρκώς τις συνθήκες εκείνες για την προσέλκυση στρατηγικών άμεσων επενδύσεων, να ενισχύουμε την ενεργειακή μας διπλωματία και να στηρίζουμε τη διεθνή συνεργασία σε περιβαλλοντικά ζητήματα με την υλοποίηση προγραμμάτων-οροσήμων που ενσωματώνουν καινοτόμες τεχνολογίες.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Αντιλαμβάνομαι πλήρως το μέγεθος της ευθύνης το οποίο αναλαμβάνουμε και πως οι επιδιώξεις και οι στόχοι μας πολλές φορές μπορεί να απειληθούν από αστάθμητους παράγοντες. Είμαι όμως πραγματικά ευτυχής γιατί το Υπουργείο Εξωτερικών μπορεί υπό οποιεσδήποτε συνθήκες να ανταποκριθεί στις προκλήσεις στηριζόμενο στο μεγαλύτερο κεφάλαιό του, το ανθρώπινο δυναμικό του.
Στις λίγες ημέρες που βρίσκομαι στην ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, συναντήθηκα με τα στελέχη του Υπουργείου και διαπίστωσα ιδίοις όμμασι τόσο το εξαιρετικό επίπεδο κατάρτισης και εξειδίκευσης, όσο και το συγκινητικά υψηλό αίσθημα ευθύνης και χρέους προς υπηρεσία στην πατρίδα. Είμαι βέβαιος πως η στήριξή μας στην Υπηρεσία και το Διπλωματικό Σώμα θα αποτελέσει την κινητήριο δύναμη για την επίτευξη των στόχων μας.
Η στήριξη όμως θα είναι αμφίδρομη. Οφείλουμε και εμείς να επιδιώκουμε καθημερινά την υποβοήθηση του έργου, μέσω του εκσυγχρονισμού των διοικητικών διαδικασιών και δομών του Υπουργείου, της ψηφιακής ενίσχυσης των χρησιμοποιούμενων συστημάτων, της διαρκούς επιμόρφωσης, της βελτίωσης των εργασιακών συνθηκών και της παροχής εργασιακών κινήτρων.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Θα ήθελα να διαβεβαιώσω το Σώμα ότι θα βρίσκομαι διαρκώς εδώ για να το ενημερώνω σχετικά με κάθε ζήτημα που αφορά στην εξωτερική πολιτική και θα είμαι στη διάθεση των εκπροσώπων όλων των κομμάτων οποτεδήποτε μου ζητηθεί και σε κάθε ευκαιρία. Με αίσθημα ευθύνης, συνεκτική στρατηγική και σοβαρότητα σκοπεύουμε να πορευθούμε στην εξωτερική μας πολιτική, ώστε οι επόμενες γενιές να κληρονομήσουν μία πατρίδα ισχυρή και θωρακισμένη. Μια πατρίδα που θα τη σέβονται και θα την τιμούν στο εξωτερικό και που ο κάθε πολίτης θα αισθάνεται υπερήφανος για αυτήν.
Σας ευχαριστώ πολύ.