Καθώς το Ισραήλ πηγαίνει σε πόλεμο, η Ρωσία πρέπει τώρα να αποφασίσει πού βρίσκεται η πίστη της στη Μέση Ανατολή

Το ξέσπασμα της αιματοχυσίας, της βίας και του ξεκάθαρου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έχει φέρει τη Ρωσία σε δύσκολη θέση, με τη Μόσχα να ακολουθεί παραδοσιακά μια λεπτή διπλωματική γραμμή μεταξύ του Ισραήλ και των συμμάχων του στη Μέση Ανατολή.

Η θέση της Ρωσίας σχετικά με την τρέχουσα σύγκρουση στο Ισραήλ είναι πιθανό να είναι διαφοροποιημένη και να αποτελεί πρόκληση για τη Μόσχα να πλοηγηθεί, δεδομένων των αντικρουόμενων δεσμών της στην περιοχή, λένε οι αναλυτές.

Η Ρωσία έχει θερμές και εποικοδομητικές σχέσεις με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια. Αλλά από την εισβολή της στην Ουκρανία πέρυσι, η Μόσχα έχει αυξήσει σημαντικά τους στρατιωτικούς της δεσμούς με το Ιράν, ορκισμένο εχθρό του Ισραήλ και ένα κράτος γνωστό ότι παρείχε οικονομική και υλική υποστήριξη στην παλαιστινιακή μαχητική ομάδα Χαμάςη οποία εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο.

«Η στάση της Ρωσίας στη σύγκρουση είναι περίπλοκη», είπε η Τατιάνα Στανοβάγια, ανώτερη συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center και ιδρύτρια της εταιρείας ανάλυσης R.Politik, σε αναλυτικό σημείωμα τη Δευτέρα.

“Από τη μια πλευρά, η Μόσχα μπορεί να βασιστεί στην ιστορία της ενδοπαλαιστινιακής μεσολάβησης και στους δεσμούς της με τη Χαμάς για να κερδίσει έδαφος σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία. Βλέπει επίσης τη σημασία των αυξανόμενων σχέσεών της με το Ιράν και τα αραβικά κράτη”, σημείωσε.

«Από την άλλη πλευρά, παρά τις πρόσφατες εντάσεις, η σχέση της Ρωσίας με το Ισραήλ παραμένει ισχυρή και ρεαλιστική, χαρακτηρίζεται από ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας, έναν βαθμό πρακτικού συντονισμού στη Συρία και κοινές απόψεις για την ιστορική σημασία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».

«Το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν έχει επιβάλει δυτικές αντιρωσικές κυρώσεις είναι επίσης αξιοσημείωτο», είπε ο Stanovaya.

Η Ρωσία κατέχει μια κάπως μοναδική θέση στη γεωπολιτική της Μέσης Ανατολής, έχοντας καταφέρει να σφυρηλατήσει συμμαχίες με χώρες που είναι ορκισμένοι εχθροί -όπως το Ιράν και το Ισραήλ και το Ιράν και η Σαουδική Αραβία που παράγει πετρέλαιο- καθώς και να τοποθετηθεί ως μεσίτης ισχύος.

Υπό τις προσπάθειες του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να επεκτείνει την επιρροή και την παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή, η Μόσχα στήριξε το καθεστώς του Μπασάρ Άσαντ στη Συρία (μια χώρα που, όπως το Ιράν, δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ ως νόμιμο κράτος) και σε αντάλλαγμα έχει στρατιωτική παρουσία στην χώρα, και προσπάθησε να εμβαθύνει τους δεσμούς —ή να επεκτείνει την εμβέλειά της, ανάλογα με το πώς την βλέπετε— με τον Λίβανο, Αίγυπτος και Ιράκ.

Η Ρωσία είναι ιδιαίτερα κοντά στο Ιράν και οι δυτικές πληροφορίες και στοιχεία δείχνουν ότι η Τεχεράνη έχει παράσχει στη Μόσχα στρατιωτικό όπλο, κυρίως drones, πυροβολικό και άρματα μάχηςγια χρήση στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Το Ιράν αρνείται τακτικά ότι προμήθευε όπλα στη Μόσχα, αλλά παραδέχτηκε ότι πούλησε drones, λέγοντας ότι το είχε κάνει μήνες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Ο Πούτιν είχε επίσης εγκάρδιες σχέσεις με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος χρησιμοποίησε την επιρροή της Ρωσίας στη Συρία για να εξασφαλίσει τα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.

Αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει φέρει το Ισραήλ σε μια άβολη θέση, με τους δυτικούς συμμάχους της, και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, φέρεται να πιέζουν τον Νετανιάχου να αποστασιοποιηθεί από τον Πούτιν και να στηρίξει την Ουκρανία.

Παρά τις εκκλήσεις για «διπλωματική λύση» για τον τερματισμό της σύγκρουσηςτο Ισραήλ έχει αντισταθεί μέχρι στιγμής στην αποστολή όπλων στην Ουκρανία ή στην ολόψυχη υποστήριξη και επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία για την εισβολή της.

Ο Πούτιν έχει συνομιλίες με τον Ιρακινό πρωθυπουργό Μοχάμεντ Σιά’ Αλ Σουντάνι στο Κρεμλίνο την Τρίτη και η αναταραχή στη Μέση Ανατολή αναμένεται να είναι στην ημερήσια διάταξη.

Ωστόσο, η αρχική απάντηση της Ρωσίας στο ξέσπασμα της βίας στο Ισραήλ το Σαββατοκύριακο ήταν σιωπηλή, με το υπουργείο Εξωτερικών της να εξέδωσε δήλωση ζητώντας κατάπαυση του πυρός. Το υπουργείο χρησιμοποίησε επίσης την ευκαιρία για να επικρίνει το φτωχό ιστορικό της Δύσης σχετικά με τη διαμεσολάβηση μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακών εδαφών και είπε ότι εμπόδισε τις προσπάθειες διεθνών μεσολαβητών, δηλαδή της Ρωσίας, να βρουν μια μακροχρόνια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών.

Το Κρεμλίνο δήλωσε τη Δευτέρα ότι είναι «εξαιρετικά ανήσυχο» για την κατάσταση, αλλά, ειλικρινά, είπε ο Πούτιν δεν είχε σχέδια ακόμη, να επικοινωνήσει είτε με Ισραηλινούς είτε με Παλαιστίνιους αξιωματούχους για να συζητήσουν την κρίση ασφαλείας.

Δεν πέρασε απαρατήρητο ότι σε έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα μέλη του δεν κατέληξαν σε συναίνεση για την καταδίκη της επίθεσης της Χαμάς. Η Ρωσία και η Κίνα καταδίκασαν “όλες τις επιθέσεις εναντίον αμάχων”, αλλά δεν καταδίκασαν ανοιχτά τη βία που ασκούσε η μαχητική ομάδα. Αναφέρθηκαν επίσης σε ισραηλινές ελλείψεις και «ανεπίλυτα ζητήματα» που, όπως είπαν, οδήγησαν στην τρέχουσα κρίση. Και οι δύο υποστήριξαν μια λύση δύο κρατών στη μακροχρόνια, σιγανή σύγκρουση.

Ως αποτέλεσμα της φαινομενικά χλιαρής υποστήριξης της Ρωσίας προς το Ισραήλ, ο Ian Bremmer, ιδρυτής και πρόεδρος του Eurasia Group, πίστευε ότι «η σχέση Ρωσίας-Ισραήλ, η οποία ήταν εύλογα ισορροπημένη, θα αντιμετωπίσει μια αποφασιστική ρήξη στην πλάτη των επιθέσεων της Χαμάς».

Από την πλευρά του, το Ιράν αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στην αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ που ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου. παρόλο που έδωσε συγχαρητήρια στην μαχητική ομάδα για αυτό που περιέγραψε ως «αντισιωνιστική αντίσταση» σε όλη την περιοχή.

Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε την Κυριακή στην εκπομπή «State of the Union» του CNN ότι οι ΗΠΑ «δεν έχουν δει ακόμη στοιχεία ότι το Ιράν κατεύθυνε ή βρισκόταν πίσω από αυτή τη συγκεκριμένη επίθεση, αλλά σίγουρα υπάρχει μια μακρά σχέση».

Το κατά πόσο η Ρωσία μπορεί να τοποθετηθεί ως ουδέτερο μέρος όταν πρόκειται για την τελευταία κρίση στη Μέση Ανατολή είναι αβέβαιο δεδομένου ότι η εισβολή της στην Ουκρανία και το βάρος των διεθνών κυρώσεων που της επιβλήθηκαν από τη Δύση, την έχουν ωθήσει αναμφίβολα πιο κοντά στις περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ιράν.

Η Τεχεράνη είναι ένας από τους λίγους εναπομείναντες διεθνείς συμμάχους της Ρωσίας στους οποίους θα μπορούσε να στραφεί για να ενισχύσει τα εξαντλημένα αποθέματα όπλων καθώς συνεχίζει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Πολλοί βλέπουν τώρα αυτή τη σύγκρουση καθώς η Ρωσία προσπαθεί απλώς να ξεπεράσει την Ουκρανία και τους δυτικούς υποστηρικτές της όσον αφορά τη στρατιωτική χρηματοδότηση και το υλικό.

Το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου προέβλεψε τη Δευτέρα ότι η Ρωσία θα πλησιάσει μόνο το Ιράν, σημειώνοντας σε μια ενημέρωση πληροφοριών στο X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, ότι «η διεθνής απομόνωση ανάγκασε τη Ρωσία να ανακατευθύνει τις προσπάθειες εξωτερικής πολιτικής της προς τις προηγουμένως λιγότερο επιθυμητές συνεργασίες για να κερδίσει διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη».

Η Ρωσία είναι σίγουρα πιθανό να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την έκρηξη βίας στο Ισραήλ για να αποσπάσει την προσοχή από τις επιχειρήσεις της στην Ουκρανία, σημείωσαν σε ανάλυση το Σάββατο αναλυτές του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW).

Τονίζοντας ότι το Κρεμλίνο είχε ήδη ενισχύσει αρκετές επιχειρήσεις πληροφόρησης μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ το Σάββατο — κατηγορώντας κυρίως τη Δύση για παραμέληση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή υπέρ της υποστήριξης της Ουκρανίας — το ISW είπε ότι η Ρωσία ισχυρίζεται ότι η διεθνής κοινότητα θα πάψει να δίνει προσοχή προς την Ουκρανία.

Ο αντιπρόεδρος του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, υποστήριξε στο X ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα έπρεπε να ήταν «απασχολημένοι» με την εργασία για μια «παλαιστινιο-ισραηλινή διευθέτηση». αντί να «επέμβει» στη Ρωσία και να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, ο εξέχων Ρώσος προπαγανδιστής Σεργκέι Μαρντάν δήλωσε στο Telegram ότι η Ρωσία θα επωφεληθεί από τη σύγκρουση στο Ισραήλ, καθώς ο κόσμος «θα πάρει το μυαλό του από την Ουκρανία για λίγο και θα απασχοληθεί για άλλη μια φορά να σβήσει την αιώνια φωτιά στη Μέση Ανατολή».